|
Mesam kongresine sunulmak üzere 2005 yýlýnda kaleme aldým Karadeniz ve folkloru üzerine Karadeniz yöresini ve folklorünü araþtýrmak ne merak nede teoriktir.Ýnsanýnýn baþarýsýný anlamak için çok yönlü araþtýrmak gerekir.Bu yazýnýn amacý budur. Karadeniz insanýný türkiye coðrafyasýnda yaþayan insanlardan ayýran özelliði,çalýþkanlýðý,mertliði,söylediðinin arkasýnda duruþu ve en önemlisi son söyleyeceðini ilk söylemesidir. Tabiatýn ve çevre koþullarýnýn insan üzerinde ne denli etkili olduðunu anlamak için karadeniz insanýný incelemek doðru seçimdir.Türk coðrafyasýnda yeri farklýdýr.kýsaca cesurdur,çalýþkandýr,ataktýr,beceriklidir,bunlarýn toplamý baþarýlý olmasýnýn nedenleri sayýlmalýdýr .
Karadeniz insanýný,sanat,ticaret,sanayi ve en önemlisi politikada görmek neredeyse alýþkanlýk yapmýþ durumdadýr.Yapýsýndan kaynaklanan atak ve cesareti sayesinde bütün bu alanlarda baþarýlýdýr.Yaþamýn zorluklarýný alýn yazgýsý olarak algýlamaz.var gücüyle direnerek onlarýn üstesinden gelmeyi sever bu anlamda gergindir.Ýkinci planda olmayý sevmez onuruna düþkündür.büyüdüðü tabiatýn.hýrçýn yapýsý karakterinde gizlidir zaman zaman davranýþlarýna yansýr.duraðan olmayý sevmez hareketlidir.çalýþarak dinlenir.
Çalýþmak onun yaþam biçimidir.zorluklar karþýsýnda,umutsuz,küskün deðildir.Topraðýn azlýðý onu topraða karþý tutkulu yapar.Toprak onun için çok anlamlýdýr seller onu alýp götürdüðünde kýzmaz alýþkýndýr onu götürdüðü yerden sýrtýyla yeniden oraya taþýr adeta sulara meydan okurcasýna onunla savaþýr.Toprak ananýn azlýðý karadenizliyi gurbet çocuðu yapmýþtýr. Gurbette nasýldýr ona bakalým.Gurbet onun için sadeca varolma savaþýdýr.Doðduðu yerle asla mukayese edilmesini istemez,çalýþkanlýðý gurbette deðiþmez týpký doðduðu topraklarda verdiði mücadele gibidir. Baþarýlý olmasýnýn sebebi burada yatmaktadýr.Geleneklerine aþýrý baðlýlýðý yüzünden çevresi tarafýndan tutucu gibi algýlanýr.Oysa sosyaldir yada sosyal olmak için mücadele eder bunu baþarmak için zaman ayýrýr,maddi hiçbir fedakarlýktan kaçýnmaz
Bunun örnekleri gittikleri yerlerde kurduklarý vakýflar dernekler yada üyesi olduklarý sivil kurumlardýr. Buralarda hatýrý sayýlýr yatýrýmlar yaparak o içindeki ilk olma tutkusunu gerçekleþtirir.Boþ zamaný yoktur zaman buldukça okumak yazmak horon oynamak spor yapmak onun tutkularýndandýr.Folklor vazgeçilmezlerinin baþýndadýr Onu en iyi dinlendiren þey horondur, onu bazen kapalý bazen açýk alanlarda görmek rastlantý deðildir.Üstelik bu yorucu oyunu oynarken MANÝ söylemeyi ihmal etmez mani karadenizin türkü harmanýnýn temel taþýdýr.edebiyatýn en eski nazým biçimidir.Maniler karadeniz insanýný en iyi tarif eden temel taþlarýdýr.
Manilerin bir diðer adý dörtlemedir.maniler özgürlüðün ifadesidir.Çünkü her manide karadeniz insanýnýn karakterini kiþiliðini özgürlüðünü bulmak mümkündür.manileri müstehcenlikte,isyanda,yakýnmada sevinçte tabiatta tasvirde hatta yergide bulmak mümkündür.Fýkralarý manilerinin kopya edilmiþidir oradada hiciv övgü yergi benzetme gibi edebi anlamlarý bulmak zor deðildir.Hiçbirimiz iki cümle ile mutlu olamayýz oysa karadeniz insaný bunu baþarmýþtýr üstelik bunu tüm dünya insanýnýn hizmetine sunmuþtur. Karadeniz fýkralarý dünyanýn bütün dillerine çevirilmiþ anlatýlmakta ve insanlarý güldürmekte onlara hoþ vakitler geçirtmektedir.
Kendisiyle dalga geçilmesini içine sindiremez çabuk parlar oysa fýkralarýyla kendisiyle kendi dalga geçer.Bu onun engin hoþgörüsünün ürünüdür.Karadeniz insaný sevinçle üzüntüyü harman yapýp yaþam biçimi haline getiren ender millettir.Oðlunu askere gönderirken bir yanda aðlaþýr ötede horon oynar.yaðmur yaðarken,fýndýk toplarken nikahýný kýyarken,kýzýný evlendirirken. Horon oynar. Horon sulhtur barýþtýr. Kavgalýlarýn barýþtýðý halkadýr horon.elele tutuþmak kopmayan tutkunluðunun birer halkasýdýr.Sporda farklý deðildir.
Trabzonsporu yaratan etken yukarýda saydýðýmýz hasletlerin ürünüdür karadeniz insanýnýn kývrak zeka ve bedenidir.Buradaki baþarýyý dünyanýn takýmlarýnda oynayan karadenizli çocuklarý örnek göstermek yeterlidir.türkiyenin önemli oyuncularýnýn büyük çoðunluðu karadenizlidir.Karadeniz insanýnýn en baþarýsýz olduðu alan müzik sektörüdür.Ne yazýkki kolay para kazanma köþe kapmacýlýk bu sektörde fazlasýyla olduðu için karadenizli sanatçýlar bunun dýþýnda kalýp yöre müziðinin geriye düþmesine neden olmuþtur.Bu kýsýr döngüde önüne gelen herkes söz yazarý besteci aranjör olmaya soyunmuþ ve genelde baþarýsýz olmuþlardýr.
Oysa insanýn aradýðý o baþarýlý insanlara ne olduda müzikte yoklar diye sorasý geliyor ama burada baþkalarýný asla suçlamamak gerek tüm sorumluluk medyanýn hiçbir kýstas getirmeden önüne gelen herkesi ekranlara taþýyarak adeta dalga geçilmiþtir bunlarýn hepsinin reyting denen sanat düþmaný canavarý ayakta tutmak için yapýlmýþtýr.Bu erozyonu ve yipranmayý sinemada,televizyon dizilerinde,fýkralarda,türkülerde söyleþilerde adeta günlük yaþam haline gelmiþtir.Karadeniz aksanýnýn kötü kullanýlarak yansýtýlmasý tüm karadenizlileri üzmektedir hatta kendilerini sorgulama noktasýna getirmiþtir.karadenizin dýþýndaki insanlar bu hoþ ve güldüren aksandan yoksun býrakýlmaktadýr. Gülmek için anlatýlan bir fýkrayý dinleyen karadenizli olmayan kiþi ne söylendiðini anlamamaktadýr.Özellikle görsel ve yazýlý basýn bu olgulara dikkat etmelidir. Gerekirse her yöreye özgü komite kurulmalý ve tüm eserler bu komite tarafýndan incelenmeli ve aslýna uygun hale getirildikten sonra halkýn beðenisine sunulmalýdýr.
Fýkra: Kondöktör karadenizliye trende sorar? Posta treni biletiyle exprese binmiþsin fark vereceksin Temel cevap verir:fark ödemem yavaþ gidun
Fýkra: Rizeliler çinlilere savaþ ilan ederler çine mektup yazarlar Çinliler mektubu okur rizeyi haritadadan bulur teklifi kabul ederler telgraf çekerler Rize eþrafý gelen telgrafý deðerlendirmek için toplanýr toplantý uzun sürer Dýþarda bunalan halktan birisi içeri dalar nedir bu toplantý yoksa çinden korktunuzmi Ne korkmasi 1,5 milyar çinliyi nereye gömeceðumuzi tartiþiyuruk onun için uzunsürdü. Fýkra: Pire hasta olan temeli yatakta sürekli rahatsiz eder. Temel Ula pire hasta deðilsan yataða ne iþu var yok eðer hastaisen ziplayup durma.
|
Müzik 
