|
UZUNGÖL’ÜN TARÝHÇESÝ
 Trabzon Pontus Ýmparatorluðunun kuruluþu günümüzden 2550 yýl öncesine rastlamaktadýr. Trabzon her tarihçi için ayrý önem taþýr. Dünyada belki de tarihi en çok yazýlan þehirlerdendir. Bu tarih içinde Of çok önemli yer tutar. Konumuz Uzungöl olunca Of tarihinden yola çýkmak durumundayýz. Çünkü Uzungöl 1948 yýlýna kadar Of ilçesine baðlý köydü. Trabzon’da ki her tarihi deðiþimden Of ve Çaykara etkilenmiþtir.Uzungöl günümüzde Çaykara ilçesine baðlý kasabadýr.
Bu tarihi tespiti yaparken Of ve Çaykara da ki hareket ve deðiþimleri incelemeden sonuca varamayýz. Asýl adý “ SARAHO ” olan Uzungöl, Osmanlý kayýtlarý baþbakanlýk arþivi 991 tarihli tahrir defterinde 12 hane olarak geçmekte ve Müslüman nüfusu yoktur (miladi 1586). Kurulduðu yer günümüzdeki yer deðildir.(*) Tsýran daðý meziresi ile(*) Haldýzen (*),Yente üçgeninde yer alan ve eski adý (*) Saraho olan yerin aþaðýsýndaki harabeler ve evlerin duvar kalýntýlarýnýn olduðu yerdir. Harabeler ve evlerin temel taþlarý günümüzde mevcuttur. 991 tarihli tahrir defterinde Uzungölün adý Karye-i Saraho olarak geçmektedir.
* Tsiran daðý : Uzungöl de mezire adý
* Haldýzen : Uzungöl’e baðlý köy
* Yente : Uzungöl’e baðlý köy
* Saraho : Uzungöl’ün eski adý
Uzungölün resmi kayýtlara geçiþ tarihi 1586 yýlýna rastlar. Ancak kuruluþ tarihinin 1586 yýlýndan daha eski olduðunu biliyoruz bu durumu irdeleyelim. Ýlk kurulduðu yer resmi kayýtlarda yer almamaktadýr.Bugünkü yerleþim düzenini aldýðý yere taþýnýnca kayýt altýna alýnýyor. Sarahodaki harabelere bakýldýðýnda sarahonun bu tarihlerden önce kurulduðunu. Küçük köy olmasý ve ulaþýmýn zorluðunu göz önünde bulundurursak önemsenmediðini düþüne biliriz. O halde Uzungöl’ün tarihinin eski olduðunu anlamak zor olmasa gerek.  Çünkü buradan göç edenler bugünkü Uzungöl’e yerleþince resmi kayýt altýna alýnabiliyor. bu tarihlerde ki nüfus hareketlerini incelediðimizde, Müslüman nüfusun buralara yerleþtirildiðini göstermektedir.961 tarihli baþbakanlýk tahrir defterinde komþu köy Yente de Müslüman hane sayýsý 17 hane iken 991 tarihli tahrir defterinde 128 hane olarak beyan edilmektedir. 30 yýl gibi kýsa bir sürede bukadar Müslüman nüfusun buralara yerleþtirilmesi düþündürücüdür.Buna çevre köyleri eklediðimizde durum biraz daha açýkça ortaya çýkmaktadýr. Nüfus hareketlerini açýklayan grafikler incelendiðinde bunu açýkça görürüz. Daha önce buralarda yerleþen Hýristiyan köylerin durumunu anlamak için kahin olmaya gerek yoktur.Bukadar yoðun nüfusu barýndýracak tarým alanýnýn olmayýþý ister istemez insanlar arasýnda toprak ve arazi anlaþmazlýklarýný gündeme getirmiþtir zaten günümüzde toprak ve arazi anlaþmazlýklarý bunu kanýtlamaktadýr. Nitekim Yente ve civar köylerle olan arazi anlaþmazlýklarý günümüze kadar gelmekte ve yargýya intikal etmiþlerdir. Bu durum geçmiþ dönemde de mevcuttu. Fermanlar bölümünde bu durumu açýklayan fermanlar bunun kanýtýdýr. Bu olaylarýn meydana geldiði dönem de adaletsizlik ve keyfi uygulamalar, soygun ve yaðmalama insan onurunu kýrýcý boyutta olduðunu birer ibret belgesi olan of ile ilgili fermanlarda görmek mümkündür. Çünkü bu dönem Lale Devri dönemidir. Dönemin padiþahý III.Sultan Ahmet Sarayda içine düþtüðü zevk ve sefa memlekette olup bitenlerden onu habersiz býrakmýþ, eþkýya ve fýrsatçý iþbirlikçiler tüm Anadolu da olduðu gibi Of, Çaykara ve yöresinde diledikleri gibi hareket etmiþ hatta devlete baþ kaldýracak kadar ileriye gidebilmiþlerdi ve halka zulmetmeye devam etmiþlerdir. Of ilçesi ile ilgili tasnif ettiðim 500 ze yakýn fermanlar uygulanan zulmün açýkça kanýtýdýr. Bu durumu sadece idaredeki zaafta deðil, uyguladýðý vergi politikasýndaki adaletsizlikte de görmek mümkündür. Bu ikilem Müslüman olmayan köyleri etkilemiþ kimileri göç etmiþ kimileri vergi adaletsizliðinden yakýnarak kayýt dýþý kalmaya çalýþmýþtýr. Nüfus hareketlerini gösteren grafikler bunlarý açýkça göstermektedir. Bu durum cezasýz kalmaz ve Hicri 1121 yýlýnda Miladi 1716 tarihinde Of ve Çaykara’dan aþaðýdaki köyler padiþah fermanýyla topluca sürgün edilirler
|
