Hasan Düzgün - Kişisel web sitesi

TÜRKÜLER

Türküler insanlýðýn varoluþundan günümüze hep vardýlar varolmaya da devam edeceklerdir Uzungöl farklý düþünülemez hatta göç, yaylacýlýk, gurbet yörenin deðiþmez kaderi olduðu için burada türküler daha anlamlýdýr Uzungöl de türküler sevda, aþk. tabiat, hüzün, aðaç, kuþ, isyan, müstehcen ve atma türküler olarak sýralanýr bunlarý incelediðimizde nekadar anlamlý, kýsa yazýlýþlarý ile büyük anlam içerdiklerini anlarýz. Yörede türkünün okunmadýðý yer ve mekan yoktur. Yayla yolunda mesirede düðünde, asker yollamada, gurbette, göçte, hep vardýr türküler.

( *)ATMA TÜRKÜLER

Uzar gider türküler.Atma türküler yukarýda saydýðýmýz bütün özellikleri taþýrlar. Daha çok düðünlerde horon sona erince iki atma türkücü gurup kurarlar, bunlarýn sayýsal sýnýrý yoktur.Ancak çok kalabalýk da olmamalý çünkü uyum önemlidir.Konu belli deðildir  türkücülerden birisi konu baþlýðýný günün anlamýna hitap edecek þekilde atar ve söze baþlar söylediðinin anlaþýlmasý için karþý gurup diðerinin tekrarýný yapar zaman kazanýr.  artýk konu anlaþýlmýþ kýlýçlar çekilmiþtir bazen kavgaya kadar giden atma türkü muhabbetleri olduðu anlatýlýr bunlar daha çok köyler arasý atýþmalarda olurdu. Gölbaþý mahallesinden Ahmet keleþin düðünün de  (yýl 1948)  haroslu þükrü olduðunu görenler , tamam gara ile kör de burada iyi bir atýþma olur diye Uzungöl ün ünlü türkücüleri, nazým ince ile Mustafa geneli(gara) þükrünün karþýsýna türkü söylemeleri için ikna ederler, kör ile gara çekinir þükrü nazým ile kapýþýr.

Delikanlýlar kýzlarýn olduðu ortamlarda birbirilerine fiziki eleþtiri yapmayacaklarýna dair anlaþýrlar.Ancak aralarýnda birisinin gözü kördür (hasan mis do) ama anlaþtýklarý için herhangi bir þey söylenmeyecek.Atýþma baþlar baþka köyden gelene öncelik verilir devam eder atýþma da her þeyde olduðu gibi kýrýlma noktasý aranýr atýlýr baþka köyden gelen Mehmet (daðarcuh)

• Atma türküler  : irticalen eðlence veya düðünlerde karþýlýklý kiþiler arasýnda söylendiði için söyleyen kiþiye aittirler karadenizde söylenen türkülerin tamamý (atma türküler hariç) anonimdir.

           Mehmet                                 Türkçe si
Denan  domadis galon               bir gözün iyi
Denan omon saatin                   öbürü saat gibi
          Hasan              
Ey naðamo dimanas                  si………m  ananý
Ugradis nasahatin                      tutmasýn nasihat 
  
Burada atýþma öncesi anlaþtýklarý noktayý ihlal eden  Mehmet’e küfür edilir  bir sonraki atýþmada buluþmak üzere herkes daðýlýr bu sadece Uzungöl de olmaz çevre köylerde de olur.
 Þinek  köyünde seyir yapýlýr yeni evli Mehmet ikinci oradadýr þurlular takýlýrlar ona.

Þurlu
Urus ati gadana
Merakliyum modana
Olan girdum odana
Yedum peynire kadar

Türküde küfürlü kinaye vardýr Mehmet ikinci eðilir haykýrýr bu haykýrma atýþmanýn aðýr geçeceði nin habercisidir.

Mehmet
Topladum koydum topa
Hem gomþi hem ekreba
Gelin kýz evlat boba
Vardum anana kadar

Çaykara nýn koldere köyünden kasým, çiçek hastalýðý geçirir.Yüzü buruþuk ve esmerdir þinekli dursunda kapkara bir  adam ikisi de usta türkücü kapýþýrlar

Kasým                  dursun
Gidi yaban tezeði   Sende benden güzelsun 
Kim etti seni tola   Gel tutalum kol kola

Sene 1959 eðridere köyünden aðrali Mustafa ile þahinkaya köyünden mahnida asker arkadaþýdýrlar.Bir düðünde karþýlaþýrlar, ikisi de atma türkü ustasýdýr.

Mahnida
Gençluk elliden sonra
Daha da düþmez ele
Elliden sonra insan
Baþlayacak amele
Yýkýldun e birader
Haman endun temele
Aðrali
Ehbap kalma kusura
Sanma altmýþtan sonra
Bakarum mustaðmele
Mahnida
Geluyur bana rüya
Eygidi fani dünya
Mal Galuyur tembele
Aðrali
Nasýl galdurmaz ica
Yazma isdemez hoca
Lazým ona amele
Mahnida
Ýnsan gendi gendine
Söyleyecek adini
Arama saðdan soldan
 Arkadaþ imdadýný
Aðrali
Peþtamal ile bile
Her hal olduk gardaþluk
Mahnida
Naþezo si mezar es
Bitun aldý ateþluk
 Aðrali
Þurdan kim evlenurse
Bulacak muradýný
Mahnida
Ey vah vah göremedum
Peþtemalun katini
Aðrali
Ahmet korkar um gýzlar
Kesecek iratuni
Mahnida
Görmedum gorgora sun
Eski bey muradýný
Aðrali
Kim olur bana elçi
Geçecek sýratýný
Mahnida
Birader çok hýrçinsun
Niçin yapma sun eþluk
Aðrali
Na þezo so mezar es
Hiç nameþis duruþluk
Mahnida
Utan birader utan
Oldun yüz altmýþ beþluk
Aðrali
Mehmet na binevose
Abo burna do ðuþluk

Atma türküler Rumca söylenir.Çünkü ana dil ruamcadýr arada bir Arapça ve Farsça dan kelimeler serpiþtirilir bunlar kafiyenin uyumlu olmasý içindir.
 Bir baþka mekanda bazen erkek kýz arasýnda atýþma olur bu atýþmalarda kýz erkek farký gözetilmez gereði neyse o yapýlýr.

Kýz
Haçan horom ederum
Titrer edep yerlerum

Oðlan
Korkma düþecek diye
Ben oni direklerim

Karadeniz de müstehcen türküye fazlasýyla rastlamak mümkündür.Çünkü insanlar söylemek istediklerini riyasýz söylerler.

 Bir baþka atýþma baba oðul arasýnda olur.

Baba
Sin bordan eban o bisdeç      kapý üstünde duran
Ý manas en do deris               anan olur ne bakarsýn
Oðul
Na yinede  i nifes                    gelinin olacak
Narde eber do þeris                gelip elini alacak
Baba
E bezim dibuçeþis                  a oðlum bir þeyin yok
Me do biyon neberis              ne ile alacaksýn
Oðul
Esi o çirim ise                         sen babam deðilmisin
Ðazanevis çe feris                  kazanýrda verirsin 
Baþka bir atýþmada

 
Eski yayla yolundan bir görünüm

Nazým

Biz gelduk köyünuze
Epeyi kalayladuk 
 
Gondomuþ
Siz oni düþünmayun
Oni biz kolaykaduk

Bir baþka örnek daha da müstehcen ve çarpýcýdýr hopþera köyünden holo köyüne kýz istemeye giderler hololular kýz verecek deðiller bunu türkü ile duyururlar.

Ersane i hopseridi  geldi hopþeralýlar
Ulin omon aðazes  hepside aða gibi
Burna neberun çe ban  yarýn alýr giderler
Du þgil da gagalaze  köpek taþaklarýný

Yine bir düðünde olanlara göz atalým. Dedik ya karþý tarafý kýzdýrmak için bazen aðýr konuþmak lazým ve öyle olur genelde ancak cevapsýz kalmaz ve karþý tarafýn kýz kardeþine dil uzatýlýr. Cevap  daha aðýr olur.

A
Ulan senun abulan
Gezer satar bilegi
B
Tanýyamadun oni
O deðil idi belki            A
Bir sahanverdi ona
Ona bizum evdeki
           B
Benda ya isteyeyim
Banada verur belki

Birisi çömlekten bahsederken diðeri belden aþaðýya söylüyor onun talebi kinaye ile baþka bir þey vereceðini söylemeye çalýþmasýdýr.
Uzungöl ve yöresinde.bazen türküler kimlik üzerin söylenir buda bize yörede yaþayanlarýn kimler olduðunu azda olsa anlatýr.Filak komlarýnda bir atýþma sýrasýnda Filak mahallesinde, gençaðalardan(devrenler) birisi asolu ile atýþýr bu atýþma ihtilaf üzerine kuruludur çünkü(*) ASO köyü ile Filak mahallesi mera yüzünden kavgalýdýrlar asolular gencaðalarýn mesiredeki yayla evini(kom)yýkarlar

asolu
E gencaðam gencaðam
Yýkýlmýþtur maraçun 
       
 Gençaða
Gidi hayýk keþiþi
Nerden
verildi haçun

Hayýk Bayburt iline baðlý bir köydür buda bize asolunun veya asolularýn bayburttan geldiklerini anýmsatmýyor deðil iþte türkülerin tarih tesbitindeki önemi burada açýkça görülmektedir.
 
Fakir olan delikanlýnýn düðününde fakirliði bahane edilerek arkadaþlarý onunla düðün sonunda atma türkü muhabbeti kurar.Eniþte sessiz ancak aksi adamdýr iki türkücü atýþýrken birisi biraz ileri gidince diðeri ucunda dayak olduðunu türkü ile hatýrlatýr.

Arkadaþlarý:

Güya eniþte yaptuk 
Baþinda papaðý yok 
Görduk vari yoðini 
Yatacak yataði yok 

Nafile konuþursun
Duyacak kulaðý yok
Negadar fakir ise
Evinde ortaðý yok

Eline verdub bir þey
Baþi var gulaðý yok
Artuk eksuk gonuþma
Zanetma dayaðý yok

Bir baþka durumda oðlan kýzý sevmez ancak aileler evlendirmekte ýsrarlýdýrlar köyde imecede kýz oðlan karþý karþýya gelir içlerini dökerle

kýz    kýz
Bugünler görüþmeduk  söz söylemek kolaydur
Goydun beni tasaya  benum gibi salaða
oðlan    oðlan
Muhim bir iþum çýktý  sana diyeceðumi
Yoðidum buralarda  yazdum koydum masaya 

Aðýt
  Bir baþka hazin durum, türkülerle nasýl dile getirildiðine göz atalým yýl 1929 tüm Çaykara ve yöresini yasa boðan sel felaketinin öyküsüdür merhum of ilçesi eski hakimlerinden þair Süleyman sýrrý AYGÜN  o felaketi þiirinde bakýn nasýl dile getirdi Bu dönemde Uzungöl de etkilenmiþ ve maçkaya göç edenler olmuþtur.

Geçen temmuz ayýnda
Koptu bir nuh tufaný
Ey fani dünya fani
Görmedum bir sefani
Eylema bana surat

Böyle devam edersre
Zeno kopar yakýnda
Kimse olmaz farkýnda
Bu felaket hakkýnda
Edelim bir tafsilat

Ey zeno dolu idun
Paradan bereketten
Yýkýldýn hareketten
Ne oldun felaketten
Var edin bir taksirat

Çok kimseler oldular
Canýndan hem malýndan
Zenonun zavalindan
Bir parça ehvalindan
Eyleyelim tefsilat

Seylap yýktýn zenoyu
Camiyi býrakmadýn
Su ile de akmadýn
Zengin fakir býrakmadýn
Koyvermedin hasilat

 Of yüz otuz muhtarlýk
Zeno idi birinci
Ne koyun var ne keçi
Ne ðala var ne ðliçi
Nede bir yerden ýrat

Zenodan yüz on hane
Ýndi van deresine
Kalmadý faresine
Zenonun neresine
Eyleyelim itimat

Hep endiler yalýya
Evlerin enkazlarý
Solaklý yangazlarý
Tahta toplar kýzlarý
Gamenomad asbromad

Mahvilin bir direði
Yatar mavran altýna
Haçan koptu fýrtýna
Irmaklar oldu tuna
Dereler oldu fýrat

Yokluðun ve sitemin türkülere nasýl yansýdýðýný anlatan bu dizelerin tamamý alýnmamýþtýr ancak gelecek nesiller eðer biz kimiz,  sorusuna cevap ararlarsa bu dizeler tarihe ýþýk tutacaktýr.Bugün benim çektiðim sýkýntýyý çekmeyeceklerdir. Bu kitabýn hazýrlanýþý yaklaþýk 13 yýl sürdü binerce belge ve kitap karýþtýrarak bu noktaya gelebildim. Zeno köyünün sele gidiþi zenonun olduðu kadar yörenin kaderidir.Ayný kaderi Uzungöl,  daha önce yaþamýþ ama hiçbir belge veya dörtlüðe rastlayamadýk, Bir dörtlük bin kitap kadar deðerlidir. kim bir mýsra veya dörtlük bulursa mutlaka yazmalý ve geleceðe býrakmalýdýr  bu herkesin yurttaþlýk görevi olduðunu unutmamalýyýz

ÇAYKARA’nýn ÝLÇE YAPILMASI ÜZERÝNE

Çaykara nahiye iken siyasilerin oy uðruna oynadýklarý rüþvet oyununu Çaykara üzerinde oynarlar ve Çaykara’yý ilçe yaparlar ama gelin görün ki Çaykara deðil ilçe sýradan bir köyden bile daha yoksuldur.Dönemin öðretmenlerinden  yukarý kumlu köyünde 1891 de doðan kasým kýroðlu  Çaykara’yý ilçe yapanlara  þiiriyle nasýl cevap verdiðine bakalým.

Ne büyük lütfü ihsan gadahor kaza oldu
Diyen oldu korkarým bir büyük kaza oldu
Maydoros kahya iken bu sefer aza oldu
Bu kervan dönüþünde bakýn kim geçti baþa

Bu nebiçim kasaba suyu yok ýþýðý yok
Lokantasýna girdim tabak var kaþýðý yok
Otelde bir karyola yorganý yastýðý yok
Anam aðlayacaktý orda kalsaydum kýþa

Hane hane dolaþtum mimilosu paçaný
Tesadüf edemedim haksýzlýktan kaçaný
Hani o tekkelerde kanatlanýp uçaný
Þimdi gidemez gördüm anosoya çuroþa

Ne sevgi var ne saygý nede hatýra bakan
Kendini banker sanar  sigarasýný yakan
Yani sabah erkenden inden fýrlayýp çýkan
O gün olur kazada hem aða hemde paþa

koyu bir inat ile dönmez memleket iþi
fiili baþarýlarla doldurmalýyýz fiþi
hurafe ejderinin sökülmelidir diþi
geliþsin medeniyet varsýn yükselsin arþa

MUHAYYE

Bu eserde ençok yer alan konu þiir ve türkülerdir. Onlar kardeþtir, söz su, mana sel olur anlatýrlar dünyayý. Bilenler hatýrlarlar MUHAMMET vardý.Saf ve temiz yüreðiyle 80 yýl Çaykara insanýný güldürdü, eðlendirdi.Bakýn dizelerde nasýldý Muhammet Çaykara da(lakabý muhayye idi onunla anýlýrdý) .

senun gara haberun
beni yaktý Muhayye
inanki senin için
yaþum akdi Muhayye
 eleyeme luksome
hoca çayin bisome
usteluk ksirisome
emrederdi muhayye
yoktu mehremin kimsen
ona derduni döksen
yaþý yetmiþbeþ seksen
öldi gitti muhayye
 kendisi gitti ama
adý kaldý muhayye
korkarum bende dünya
hakký kaldý muhayye
o gamenos fukara
kimsesiz bahti kara
açti kalbime yara
mahveyledi muhayye
 her zaman eðik baþi
çok ilerlerdi yaþi
elbet dünya telaþý
çekemezdi muhayye
muhayye dostun çoktu
onu sevmeyen yoktu
fakat dünyadan koptu
hicret etti muhayye
 çok idi ahun vahun
kimsede kalmaz ahun
olsa bile günahýn
hep eridi muhayye
yaþadi orda burada
ne paçanda ne de þurda
kimseyi bu dünyada
incitmedi muhayye
 olur olmaz her þeyi
yiyemezdi muhayye
dili dönüp derdini
diyemazdi muhayye
tabakanda tütünün
tükenmezdi muhayye
lülesuz gatbanayi
tüttürmezdi muhayye
 çok hastaluklar çekti
inlemezdi muhayye
veran olsun bu dünya
senden bezdi muhayye
çok yapardi þakayi
severdi fiyakayý
beðenmedi dünyayý
terk eyledi muhayye insanlarun halinden
þüphe sezdi muhayye
seksen yýl Çaykara’da
turist gezdi muhayye

Hüzünle dolu bu þiir Çaykara yöresinin neþesi olan muhayye için yazýlmýþtýr muhayye yalnýz deðildi onun arkadaþý RAHMÝ vardý þakalaþýrlardý rahmi daha uyanýktý insanlar onlara deli diye takýlýrlardý oysa onlar yaþadýklarý sürece esprileri ve söyledikleri derin anlamlý sözlerle Çaykara ve yöresinin insanlarýna insanlýk dersi vermiþlerdi.
BÝR ANI: rahmi hastalanýr Çaykaralýlar ona bakamaz oldular akýldan noksan olduðu için Ýstanbul Bakýrköy ruh ve sinir hastalýklarý hastanesine götürülmek üzere Trabzon dan gemiye bindirilirken ,onu yolcu etmeye gidenlere dönerek avradýný……s……….Çaykaralýlarý bir rahmiye bakamadýnýz der ve bir daha geriye dönüp bakmaz. Herkes bu söze önce güler sonra da nekadar anlamlý olduðunu düþünürler. Rahmi Istanbulda ölür muhayye Çaykara da eski iki dost Ayrýlýrlar bu dünyadan .Rahmi için yazýlmýþ þiir yoktur ama yukarýdaki þiir ikisini anlattýðý için ikisinin adýna yazmayý uygun buldum. Rahminin meþhur türküsü ise þöyledir.

Ýki ezeli rakip Uzungöllü  Nazým Ýnce ile Haros’lu Þükrü’dür. Gara onlara katýlýr.

Nazým(*)
Ýzase so nonirom
Goçin zahran u çeþis
Þükrü(*)
An uçeho uçeho
Demon do derdin meþis
 Nazým
Sarosin hales uçen
So horafin mi þezis
 Þükrü
So sarahon bola in
Galon osbidin eþis           
 Gara(*)
Kýrk sene ders okudun
Ancak çýktun elife
 Þükrü
Askere çaðýrdiler
Ýsmun çýkti henife
 Gara
Ben böyle bir erkeðum
Sevdalandi yureðum
Þükrü
Galandarun  oninda
Çiçek verur eriðum

Yörede ana dil Rumca olduðu için söylenen her mýsra yöreye özgü anlamlýdýr.Galandar ocak ayýdýr ocak ayýnda eriklerin çiçek vermesinin mecazý anlaþýlmayacak gibi deðil.

RUMCA TÜRKÜLER 

Rumca                 
O ilön kruy o ilön
Semon din tabakera
Ozen u çeberisme
Eþgili saðadera    
 güneþ vuruyor güneþ
benim tabakarama
niçin almazsýn beni
ey köpeðin kýzý

O ilön kruy o ilön 
Hordare darazume
Ela absam e batsý
Gobre mi malazume  
 güneþ vuruyor güneþ
ot  karýþtýrýrýz
gel gidelim e kýz
gübre çiðnemeyesin

Sadebeyna sa ksila
E hasa daksinarim
Aksin bedinos ime
E gobsan do çidarim Oduna gideriken
Kaybettim baltamý
Aksi horozum ben
Kestiler cidarýmý

So horiyon mereya
Da batsize areya
U seneberada eðo 
Ýne bola baleya  
 köyün o tarafýna
o kýzlar seyrek
almayacaðým onlarý
onlar çok eskidirler

So ziðandeyon eban
E hasa da gliziya
Manam aðum arabson
Semen göre nifitsan
 ziðandeyo üstü
kaybettim anahtarý
anne git ara
bana göre bir gelin

Draðodo draðodiyan
Medobiyon garziyan
U lalis medemena
Eþis bola holiyan
 türkü söylerim türkü
hangi yüreðim ile
konuþmazsýn benimle
çokmu herslisin benden

O bedinos gaganiz
Ý gosara bayeçi
Eþibaðo saharsun
Di sevdam feroneçi
 öter horoz öter
tavukta ona gider 
gidiyorum yaylaya
sevdami oraya getir

Ý manam galon mana
Mana demon i mana
Manam havu disevdam
Uçeboro na hana
 annem iyi anne
annem benim annem
anne ben bu sevdamý
onu ben kaybedemem

E batsi dinos ise  
Banda hasdalayevis
Son golfos da viziyas
Medinan saklayevis
 kýz sen kimin kýzýsýn
her zaman doðurursun
koynundaki memeleri
kim için saklýyorsun

Ebatsi dinos ise
Omon bedinos ise
Olimera du çurus
Divrazin demon ise
 kýz sen kimin kýzýsýn
horoza benziyorsun
gündüz babanýn kýzý
geceleri benimsin

E batsi ya horepson
Layison da meriyas
Draðoziyes bal ibe
As aguðo di laliyas ey kýz ya horon oyna
salla kalçalarýný
türkülerde söyle
sesinide duyayaým

Ekseva  eban so raþin
Daleðom e çiliyen 
Si ðulam e diliyen
Enan emorfon batsi
 çýktým daðýn baþýna
atým yuvarlandý
boynuma sarýldý
bir tek güzel kýz

E batsi afisome
Uçekseris do derdim
Ancebero esena
Na furçizo do gendim 
 ey kýz býrak beni
bilmezsin derdimi
eðer almazsan beni
boðacaðým kendimi
Eho driyo brovada
U sena buloðada
Ondan erde i sevdam
Ðurbana nefdeðada
 vardýr üç koyunum
onlarý satmayacaðým
sevdam geldiði zaman
kurban edeceðim onlarý

E gabses din gardiyam
E batsi e henife
Baragalo don cirim
Nefdey esena nifen sen yaktýn yüreðimi
Ey kýz Ey Henife
Yalvarýrým babama
Yapacak seni gelin
Esira do piþdovin
Endoga enan çisa
Do mades me domadem
Erhundan isa isa 
 Attým Tüfeðimi
Vurdum bir tene çisa
Gözüle benim gözüm
Gelir doðru doðruya

E sira do lüverim
Endoga do bulobon
Ekseris de biname
Adahan so gafulobon
 Attým Tüfeðimi
Vurdum küçük yavruyu
Bilirsin ne yapardýk
Bu aðacýn dibinde

Abats do peþdemalis
Ozenen bola leron
Afison do peþdemalim
E sureni muhderon
 Ela asbame ela
So horiyon mereya
Alo uçerhumesdin
Abomenum magreya

Har u çekseris esi
Do en demon i hara
Me dobiyon garziyan
Na baðo gadefara
 Bulim deson imana
Emena gadarade
Na binev si salasan
Na voliz çe bay hade
Ondan draðozis esi
Ulin bal derunese
Du hori da batsize
Bola eðabunese
 Omon doles anise
Bola efçesgumese
Bison din garziyamu
As engalesgumese

Eþibaðo gadefara
Do selis na ferose
As eðvenum so raþin
Siro çe eberose
 Mavra domades mavra
Olomavra saðate
Ela as befdumega
Çimumesdi rahate

Draðozo draðoziyan
Me do biyon garziyan
Ulalis medemena
Eþis bola holiyan
 Eðvenum sin saharsun
Ehumeçi hanegan
Neron na govalume
U çehume gafegan

Emen iben i manam
Di vrazin mi çimase
Mi hanis da vraziya
Ðarzelin suvarçeson E batsi do nisdazis
Melin vuderon sdazis
Horevo çe þurizo
Çe esi vohda gayzis

TÜRKÇE TÜRKÜLER

Duman daðý diþledi
Miyancilar iþledi
Bobam verdi sozumi
Yureðum geniþledi

Dereden geçtum atli
Fistani iki gatli
Oyle Geluyur bana
Gelinler gýzdan tatlý

Derede gürgen dali
Yuklenda gel yukarý
Senun gibi adama
Ne lazim güzel gari

Evun altýnda tarla
Salla kazmayi salla
Gelin küçük gocani
Goy beþuðeda salla

Gemencenun usdine
Mile çekerum mile
Yiyeceksan ye beni
Memelerumle bile

Ekseri hovardanun
Fes baþina yan durur
Hovarda hovardayi
Nasil olsa gandurur

Fadime sevdaluði
Dolaþtun ortaluði
Nazimeden öðrendun
Sen bu hovardaluði

Oy deðirmen deðirmen
Ýssuz yere dönersun
Ne mutli gözlerune
Ne güzeller görersun

 Ay çalar ayan çalar
Ay buluti parçalar
Zengün yerden evlenun
Aðýr olur bohcalar

Sigaram ince ince
Sen ince da ben ince
Ýçma yarum sigara
Girmem goynuna gice

Tarlada bostan olur
Ýpekden fistan olur
Oyle anasý olan
Dillere destan olur

Babam gitti yemene
Ýnþallah gelur gene
Yetim galursek eðer
Bakarsun bize nene

Bugün dereden geçtum
Üç boy idi derini
Salla sari fistani
Vursun bize serini

En dereye dereye
Dere belune gelsun
Hangi dala tutarsan
O dal elune gelsun

Ey benum gülizarum
Sen söyle ben yazarum
Ýki memen arasý
Olsun benum mezarum

Ey gýz senun sevdanun
Yok evinde gazani
Bir got mýsýr un ile
Geçurur remezan

Bilenler bilir bilmeyenlerde ellili yýllarda Çaykara da aþýk Mustafa bal isminde þair birisi vardý. Ýlginçtir bu zat hazýr cevap ve lirik destan yazýp okuma yeteneði olan birisiydi her olay için müthiþ þeyler yazardý. Yazdýklarýný kaðýda döker ,gezer satardý. Yazdýklarýný aðýt þeklinde okur dinleyen Yaþlýlar hüzünlenir aðlarlardý. adeta o olayý yeniden canlandýrýr yaþatýrdý.Þiirdeki ustalýðý dizelerinde nasýl yansýdýðýný, anlamak zor deðildir.

Trabzon’un doðusunda Çaykara küçük ilçe
Meþhurdur ormanlarý dalý budaðý külçe
Tepelerle çevrili bir kuyudur þekilce
Ýki dere arasý dört yanýnda su akar

Haftasý Salý günü çarþý tümüyle dolar
Yer karasý görünmez týkanur bütün yollar
Ýþ biner rekabete ucuza gider mallar
Deðerine satmazsa kasabýn eti kokar

Adým aþýk Mustafa köylüyüm buralýyým
Gerçekler inkar olmaz bende Çaykaralýyým
Çok gurbetler yaþadým baðrýmdan yaralýyým
Ah Çaykara Çaykara m gözlerimden yaþ akar 

þiirin tamamýný yayýnlamadým umarým bu çalýþmadan sonra Çaykara türküleri çalýþmamda daha geniþçe iþleriz (kaynak Çaykara bülteni 1986 s 2
Bir baþka olayý manilerle nasýl yerdiðine gelince.1950 li yýllarda demokrat partinin uygulamalarýna atfen(1952 çaykara).

1946 yýlýnda cumhuriyet halk partisi ikiye bölünüp demokrat parti ayrýlýnca þirlere konu olur. Bu atýþmalar  atma türkülere konu olur.

 1   2           3
Kemiklerim elendi insana gelir elim        bu dünya gelir geçer
Türk ýkiye bölindi bize deðildir malüm        amirler yeyup içer
Demokrat ile halký Allah biliyor hakký        hep fukaranun hakký
 4   5            6
Kim eküp kim biçerse hazýr ekmek bulursa        hep milleti haþladi
Kim ileri geçerse her kim hakim olursa        þehrlari aþladi
Bent de baðlýyor arký dönüyor onun çarký        amerikanýn parký
 7   8            9
Türkiyemuz kapuldý ne çiçekler soldiler        oldum altmiþ yaþina
Kiliseler yapuldý maðazalar doldiler        brakmadiler baþýma
Çangý vuruyor çangý hem þarap hemde raký        ne külah nede sarký
 10   11          12
Ne alayum elüme nerden alsun fukara        nerden alsun zavalli
Brakmadiler belüme elli guruþ sigara        köylüler un çuvali
Ne tabanca ne çaký ne yapsun köyün halký        köylüden çýkar farký

 13   14         15
Bu hukümet kaç hane bu iþler hep sorulur        geçti zamanýn tadý
Dünya misafir hane ne hesaplar görülür        ananý siksun kadý
Deðil kimseya baki kalmaz kimsenin hakký       kim arasun bu hakký

sevgiliye türkü yazýlýrdý.Konu þiir ustalarýna anlatýlýr sipariþ verilirdi. Beste gibidir sipariþ alýnmýþtýr gün verilir hazýrdýr türküler üstat ünlü bir kiþidir Süleyman ARDIÇ namý diðer Gugar sipariþ olarak aldýðý türküleri adeta nakýþ iþler gibi iþlemiþ mesajý yerine ulaþtýrmýþtýr.

Kayýp olsun meraðun
E kýz senun evraðun
Gezer saltanat ile
 Ýþi verme noksana
Ýncebol horosana
Haným okudum sana
Ýncili Tevrat ile
 Yanarum ateþune
Bakamam güneþune
Gezeyurum peþune
Dayma tahkikat ile
Baþa yazýlan yazý
Kaderune ol razi
Edersun gönül nazi
Ýþ olmaz inat ile 
 Yalvarurum mevlaya
Gelmem içun imlaye
Gönül kýrma dünyaya  
Üçgünlük hayat ile Bir günü bin sayarum
Yoksa köyde eðyarum
Senun içun ararum
Mekkeyi Baðdat ile
Sana musga hamayýl
Þefaatune nail
Nazil oldu Cebrail
Altýyüz kanat ile Eyle kenduni bir hal
Görmezsun soru sual
Yazdým sana arzu hal
Büyük tahrirat ile
 Karar verdi vilayet
Edeyursun beraet
Vereyurum nihayet
Büyük tafsilat ile
Olmaz bukadar zinnet
Sana verilmez kýymet
Ben ettum sana minnet
Aþýk oldum ad ile Dinle bu sipariþi
Selam ettur bu iþi
Ýnsan olur bir kiþi
Deðil ihtiyat ile
 Selamum var ziyade
Bozulmasun ifade
Hayde gidelum hayde
Yaþarsun murat ile
  
Ýki evlilik Karadeniz’de yaygýndýr. Türkülere konu olur.

Duman daðdan daðadur
Ýsmum nazým aðadur
Ýki evli olanun
Dayima yuzi karadur
 Ayaðunda çapula
Topuklar gabarali
Senun gibilerine
Ne lazým iki kari